Martin Scorsese
مارتین چارلز اسکورسیزی (انگلیسی: Martin Charles Scorsese؛ زادهٔ ۱۷ نوامبر ۱۹۴۲) فیلم‌ساز آمریکایی است. مجموعهٔ آثار او مضامین گوناگونی مانند هویت ایتالیایی-آمریکایی، مفاهیم کاتولیک گناه و رستگاری، ایمان، شاه نر، هیچ‌انگاری، جنایت و فرقه‌گرایی را دربردارد. بسیاری از فیلم‌های او به دلیل به تصویر کشیدن خشونت و به‌کاربردن آزادانهٔ ناسزاگویی شهرت دارند. پنج فیلم او از سوی کتابخانه کنگره که «از نظر فرهنگی، تاریخی یا زیباشناختی قابل توجه‌است» در فهرست ملی ثبت فیلم ثبت شده‌است. اسکورسیزی در سال ۱۹۹۰ سازمان غیرانتفاعی بنیاد فیلم، در ۲۰۰۷، بنیاد جهانی سینما و در ۲۰۱۷ پروژه میراث فیلم آفریقا را تأسیس کرده‌است.
اسکورسیزی در دانشگاه نیویورک تحصیل کرد و در سال ۱۹۶۴ لیسانس ادبیات انگلیسی خود را از آن‌جا دریافت کرد. او در سال ۱۹۶۸ مدرک کارشناسی ارشد هنرهای زیبا در فیلم را از دانشکده مدرسه هنر تیش دریافت کرد. در سال ۱۹۶۷، نخستین فیلم بلند او، چه کسی در اتاقم را می‌زند، منتشر شد و در جشنواره فیلم شیکاگو به نمایش درآمد. در آن‌جا راجر ایبرت، منتقد سینما، این فیلم را دید و آن را «تداعی شگفت‌انگیز از زندگی شهری آمریکا، اعلام آمدن یک کارگردان نویافتهٔ مهم» توصیف کرد. او مستند وودستاک (۱۹۷۰) را همراه دوستش ساختند که برندهٔ جایزهٔ اسکار شد. اسکورسیزی دستیار کارگردان و تدوین‌گر این مستند بود. اسکورسیزی در سال ۱۹۷۱ به هالیوود نقل مکان کرد و در آن‌جا با تعدادی از کارگردانان جوان همکاری کرد. او سپس فیلم‌های باکسکار برتا (۱۹۷۲) و خیابان‌های پایین شهر (۱۹۷۳) را کارگردانی کرد.
اسکورسیزی در نه فیلم با رابرت دنیرو همکاری کرده‌است. فیلم‌های او با دنیرو عبارتند از تریلر روان‌شناختی راننده تاکسی (۱۹۷۶)، درام ورزشی زندگی‌نامه‌ای گاو خشمگین (۱۹۸۰)، کمدی سیاه سلطان کمدی (۱۹۸۲)، درام موزیکال نیویورک، نیویورک (۱۹۷۷)، تریلر روان‌شناختی تنگه وحشت (۱۹۹۱) و فیلم‌های جنایی خیابان‌های پایین شهر (۱۹۷۳)، رفقای خوب (۱۹۹۰)، کازینو (۱۹۹۵) و مرد ایرلندی (۲۰۱۹). همکاری‌های او با لئوناردو دی‌کاپریو نیز مورد توجه است؛ او پنج فیلم دی‌کاپریو را کارگردانی کرده‌است: حماسی تاریخی دارودسته‌های نیویورکی (۲۰۰۲)، فیلم زندگی‌نامه‌ای هوانورد (۲۰۰۴)، تریلر جنایی رفتگان (۲۰۰۶)، تریلر روان‌شناختی جزیره شاتر (۲۰۱۰) و کمدی سیاه گرگ وال استریت (۲۰۱۳). فیلم رفتگان برندهٔ جوایز اسکار برای بهترین کارگردانی و بهترین فیلم شده‌است. اسکورسیزی همچنین به دلیل همکاری طولانی مدت خود با تدوین‌گر فیلم تلما شونمیکر معروف است. او تمام فیلم‌های اسکورسیزی را با نخستین فیلم چه کسی در اتاقم را می‌زند (۱۹۶۷) و سپس گاو خشمگین تدوین کرده‌است. از دیگر کارهای سینمایی اسکورسیزی می‌توان به کمدی سیاه پس از ساعات اداری (۱۹۸۵)، درام عاشقانه عصر معصومیت (۱۹۹۳)، درام ماجراجویی هوگو (۲۰۱۱) و حماسی مذهبی‌های آخرین وسوسه مسیح (۱۹۸۸)، کوندان (۱۹۹۷) و سکوت اشاره کرد.
اسکورسیزی با ۱۲ نامزدی بهترین کارگردانی از اسکار، تنها کارگردان زنده با بیشترین نامزدی و به‌طور کلی دومین شخص نامزدشده پس ویلیام وایلر است. در سال ۲۰۰۷، جایزه مرکز کندی از سوی مرکز هنرهای نمایشی جان اف کندی به‌دلیل نفوذش در فرهنگ آمریکایی به او اهدا و در سال ۲۰۰۳ ستاره‌ای با نام او در پیاده‌روی مشاهیر هالیوود ثبت شد. او همچنین در سال ۲۰۱۲ جایزهٔ بفتا فلوشیپ را دریافت کرد. اسکورسیزی برای مشارکت خود در سینما جایزهٔ یک عمر دستاورد هنری بنیاد فیلم آمریکا را دریافت کرد و علاوه بر این برندهٔ یک جایزهٔ اسکار، یک جایزهٔ نخل طلا، یک جایزهٔ بهترین کارگردان جشنواره کن، یک شیر نقره‌ای، یک جایزهٔ گرمی، سه جایزهٔ امی ساعات پربیننده، سه جایزهٔ گلدن گلوب، سه جایزهٔ بفتا و دو جایزهٔ انجمن کارگردانان آمریکا شده‌است. اسکورسیزی همچنین برای کار در تلویزیون، از جمله کارگردانی قسمت‌های آزمایشی سریال امپراتوری بوردواک و واینل از شبکهٔ اچ‌بی‌او مشهور است. او به‌عنوان یکی از طرفداران موسیقی راک، چندین مستند در این زمینه از جمله وودستاک (۱۹۷۰)، آخرین والس (۱۹۷۸) و راهی به خانه نیست (۲۰۰۵) را تدوین و کارگردانی کرده‌است.
